Ο τεράστιος πλούτος, ο μυστικός θησαυρός του Ιράν, από τον οποίο αντλεί αμύθητα χρήματα για να πληρώνει τους πολέμους και να χρηματοδοτεί το πυρηνικό του πρόγραμμα και τη διεθνή τρομοκρατία, είναι το κρυφό… λαθρεμπόριο ιρανικού πετρελαίου που “βαπτίζεται” ιρακινό στη Μέση Ανατολή.
Πολλοί υποθέτουν ότι, μετά από χρόνια κυρώσεων, ο Αλί Χαμενεΐ θα δυσκολευτεί να βρει χρήμα για να πολεμήσει το Ισραήλ του Μπενιαμίν Νετανιάχου.
“Κάνουν λάθος”, προειδοποιεί ο Economist και εξηγεί πως κάθε χρόνο το Ιράν διοχετεύει δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια από παράνομες πωλήσεις πετρελαίου σε τραπεζικούς λογαριασμούς σε όλο τον κόσμο.
Αν υπάρχει ένα όπλο που έχει μεγαλύτερη ανάγκη από κάθε τι άλλο το Ιράν, αυτό είναι το χρήμα.
Όχι μόνο για να αγοράζει όπλα και να διατηρεί σε ζωή την οικονομία του, αλλά για να εξοπλίσει και εκπαιδεύει πολιτοφυλακές, όπως η Χαμάς, η Χεζμπολάχ και οι Χούθι, αλλά και τους κρυφούς τρομοκράτες (Πακιστανούς και άλλους) σ’ ολόκληρη τη δύση.
Το παράνομο εμπόριο πετρελαίου είναι που λειτούργησε ευεργετικά για να χρηματοδοτήσει την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ πριν από ένα χρόνο, τα σμήνη ρωσικών drones στην Ουκρανία, καθώς και το πυρηνικό πρόγραμμα του κράτους.
Ο μυστικός αυτός θησαυρός είναι που έχει ήδη προκαλέσει πολλές κρίσεις, ενώ σύντομα θα καταφέρει να τροφοδοτήσει το μεγαλύτερο πόλεμο που δείχνει να έρχεται.
Για να αντιληφθεί κάποιος πώς το Ιράν μπορεί να συγκεντρώνει τόσα πολλά και ανεξάντλητα χρήματα σε μετρητά (ρευστό), οφείλει να εξετάσει την πετρελαϊκή του βιομηχανία.
Πριν από έξι χρόνια, όταν η κυβέρνηση Τραμπ επέβαλε εκ νέου εμπάργκο, οι εξαγωγές αργού πετρελαίου του Ιράν κυριολεκτικά κατέρρευσαν. Από τότε, ωστόσο, έχουν δωδεκαπλασιαστεί, στα 1,8 εκατ. βαρέλια την ημέρα (Σεπτέμβριος ’24).
Σύμφωνα με ακριβείς υπολογισμούς του Economist, πέρυσι αυτές οι πωλήσεις απέφεραν 35-50 δισ. δολάρια.
Οι εξαγωγές πετροχημικών προσέθεσαν άλλα 15-20 δισ. δολάρια.
Το λαθρεμπόριο πετρελαίου μέσω εκατοντάδων δεξαμενόπλοιων δεν είναι εύκολη υπόθεση.
Το κρυφό ξέπλυμα δισεκατομμυρίων δολαρίων μέσω του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος είναι ακόμη πιο δύσκολο. ΟΙ Ηνωμένες Πολιτείες παρακολουθούν κάθε τράπεζα τους, ακόμη και τις ξένες, που επεξεργάζονται συναλλαγές σε δολάρια.
Πώς πληρώνεται λοιπόν το Ιράν, αλλά και πώς κινείται, αποθηκεύει, ξοδεύει τεράστια χρηματικά ποσά;
Ο Economist μίλησε με μια σειρά παραγόντων, που γνωρίζουν από πρώτο χέρι για το πετρελαϊκό σύστημα του Ιράν. Για να ελέγξει και να επαληθεύσει τα όσα πληροφορήθηκε, αναζήτησε πληροφορίες και από τρίτες πηγές.
Η έρευνα δείχνει ότι η χώρα έχει δημιουργήσει εκτεταμένα σκιώδη χρηματοοικονομικά κανάλια, τα οποία εκτείνονται από τις εξέδρες άντλησης πετρελαίου της έως τα εικονικά θησαυροφυλάκια της κεντρικής τράπεζας.
Η Κίνα, ο κύριος πελάτης του Ιράν, έχει συμμετοχή σύμφωνα με τον Economist.
Οι παγκόσμιες τράπεζες και οι χρηματοοικονομικοί κόμβοι, συχνά εν αγνοία τους, χρησιμοποιούνται ως ζωτικά γρανάζια.
Μια πηγή εξοικειωμένη με τα κρυφά βιβλία του Ιράν λέει ότι, από τον Ιούλιο, είχε καταθέσεις 53 δισ. δολαριων, 17 δισ. ευρώ και μικρότερων ποσών σε άλλα νομίσματα, στο εξωτερικό.
Το Ιράν υπόκειται στις ευρύτερες κυρώσεις που επιβάλει η Αμερική στις χώρες, που έχει στη μαύρη λίστα, με στόχο να το αναγκάσει να περιορίσει τον εμπλουτισμό ουρανίου και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.
Καμία άλλη χώρα δεν επιβάλλει τόσο αυστηρές κυρώσεις, επομένως, θεωρητικά, οι περισσότερες μπορούν να συναλλαγούν με το Ιράν. Στην πράξη, λίγοι το κάνουν ανοιχτά, καθώς η Αμερική απαγορεύει στις εταιρείες της όχι μόνο να συναλλάσσονται με το Ιράν, αλλά και με ξένους που το κάνουν εν γνώσει τους.
Είναι έτσι ιδιαίτερα δύσκολο για την Τεχεράνη να λάβει και να διακινήσει δολάρια, καθώς κάθε τέτοια συναλλαγή, σχεδόν οπουδήποτε στον κόσμο, πρέπει τελικά να εκκαθαρίζεται από μια αμερικανική τράπεζα. Αλλά η έρευνα του Economist αποκαλύπτει ότι με αποσπασματική επιβολή, αποφασιστικότητα και βοήθεια από πρόθυμους εταίρους, μια χώρα που βρίσκεται κάτω από ένα de facto παγκόσμιο εμπάργκο μπορεί να καταλήξει να το αψηφά σε διεθνή κλίμακα.
Όπως τα ναρκοκαρτέλ
Το ρεπορτάζ του βρετανικού περιοδικού αναφέρει χαρακτηριστικά ότι, πολλές από τις τακτικές του Ιράν θυμίζουν αυτές που θα χρησιμοποιούσαν τα καρτέλ ναρκωτικών για την εμπορία τους, την «ανακύκλωση» των εσόδων τους σε άλλες σκοτεινές επιχειρήσεις, όπως και το «ξέπλυμα» χρήματος μέσω φαινομενικά νόμιμων επιχειρήσεων.
Το υπόγειο σύστημα πετρελαίου του Ιράν διέπεται τόσο από κανόνες όσο και από απειλές.
Τα περισσότερα κράτη εξάγουν πετρέλαιο μέσω ενός κρατικού κολοσσού. Αλλά στο Ιράν τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Η Εθνική Ιρανική Εταιρεία Πετρελαίου (NIOC), η κρατική πετρελαιοβιομηχανία, έχει μονοπώλιο στην παραγωγή. Η θυγατρική της NIOC με έδρα την Ελβετία, Naftiran Intertrade Company (NICO), βοηθά στην εμπορία πετρελαίου στο εξωτερικό. Αυξανόμενες ποσότητες ωστόσο, διατίθενται σε ιρανικά υπουργεία, θρησκευτικά ιδρύματα και ακόμη και συνταξιοδοτικά ταμεία για να τα πουλήσουν μόνοι τους. «Είναι σχεδόν μεσαιωνικό», λέει ένας πρώην Αμερικανός αξιωματούχος. «Στους έχοντες την εξουσία, δίνονται κομμάτια του βασιλείου».
Σε μια χώρα που δεν έχει σκληρό νόμισμα, το αργό είναι μια εναλλακτική μορφή ρευστότητας.
Ο προϋπολογισμός του Ιράν το 2023 επέτρεψε στις ένοπλες δυνάμεις να πουλήσουν πετρέλαιο αξίας 4,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Έτσι ανταμείβονται όσοι υπηρετούν το καθεστώτος. Το 2022, σε άτομα που θεωρήθηκαν από το καθεστώς πιστά, προσφέρθηκε -συνολικά- ποσότητα πετρελαίου αξίας 3,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Οι -λεγόμενοι- Φρουροί της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) λαμβάνουν χρήματα από μεγάλη ποσότητα πετρελαίου, συχνά εκτός τραπεζικών λογαριασμών.
Ένας πρώην Ιρανός αξιωματούχος λέει ότι η Quds, η επίλεκτη μονάδα των Φρουρών που δραστηριοποιείται στο εξωτερικό, κέρδισε 12 δισεκατομμύρια δολάρια από τέτοιες πωλήσεις το 2022. Όλες αυτές οι οντότητες έχουν ξεχωριστά κανάλια πωλήσεων.
Οι «βιτρίνες»
Μερικές φορές μια εταιρεία – βιτρίνα ενορχηστρώνει το όλο θέμα. Σύμφωνα με το αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών, η Sahara Thunder, στο Ιράν, πραγματοποιεί πωλήσεις για τις ένοπλες δυνάμεις ενώ παρουσιάζεται ως ιδιωτική εμπορική εταιρεία.
Το Ιράν αναθέτει τακτικά τις πωλήσεις σε τρίτους στο εξωτερικό, όπως η ASB, μια τουρκική εταιρεία, σύμφωνα με το Υπουργείο Δικαιοσύνης της Αμερικής.
Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του Lone Reporter, μία τέτοια εταιρεία-κέλυφος φέρεται να είναι η MCMP, η οποία διοικείται από δύο Αμερικανούς επιφανείς επιχειρηματίες και δύο Έλληνες (μπροστινούς) από τον Πειραιά!
Όμως το Ιράν επιμένει σε εγγυήσεις. Η Baslam, θυγατρική της ASB, μεταβίβασε το 51% των μετοχών της στην Quds όταν άρχισε να εργάζεται για αυτήν, σύμφωνα με μια σύμβαση που διέρρευσε.
Το πρώτο καθήκον των πωλητών είναι να βρουν έναν αγοραστή. Παρόλο που η Κίνα απορροφά το 95% των εξαγωγών αργού του Ιράν, οι επιφυλακτικές κρατικές εταιρείες της δεν θέλουν να αγγίξουν το πετρέλαιο. Έτσι, τρεις ή τέσσερις ιρανικές εταιρείες – βιτρίνα πρέπει να κάνουν τη δουλειά, βρίσκοντας τους αγοραστές. Έγγραφα που κοινοποιήθηκαν από μια πηγή δείχνουν ότι η Litamos International Limited και η Haosi Trade Limited το έκαναν μέχρι το 2021, όταν και οι δύο διαλύθηκαν. Η Κίνα έχει τους δικούς της μεσίτες, οι πελάτες των οποίων προμηθεύουν εργοστάσια που το κράτος έχει εξουσιοδοτήσει να επεξεργάζονται ιρανικό πετρέλαιο. Τα περισσότερα είναι μικρά, ανεξάρτητα διυλιστήρια, που ονομάζονται «τσαγιέρες».
Οι αγοραστές και η τιμή
Μόλις βρεθεί ένας αγοραστής, υπογράφεται μια επίσημη συμφωνία, συνήθως μεταξύ δύο εταιρειών. Η τιμή συνήθως ακολουθεί το Brent, το συμβόλαιο αναφοράς πετρελαίου, μείον την έκπτωση 10-30 δολαρίων το βαρέλι. Τα αποδεκτά νομίσματα περιλαμβάνουν το δολάριο και, σπανιότερα, ευρώ, ντιράμ Εμιράτων ή γιεν.
Αυτό που πολλά συμβόλαια δεν αναφέρουν είναι η προέλευση του πετρελαίου, η οποία συνήθως αναφέρεται, ψευδώς, ότι είναι ιρακινή, μαλαισιανή ή από το Ομάν. Η πραγματική προέλευση επιβεβαιώνεται συχνά σε μια εμπιστευτική επιστολή, με την πραγματική φύση της εξαγωγής να γράφεται με κεφαλαία: ΙΡΑΝΙΚΟ πετρέλαιο.
Σύμφωνα με τον Economist, υπάρχουν περισσότερες από 100 εταιρείες – βιτρίνα!
Οι Ιρανοί πράκτορες λαμβάνουν αναφορές σε κάθε στάδιο. Παρέχονται πλαστά πιστοποιητικά προέλευσης και έγγραφα παντού.
Οι αποφάσεις παραπέμπονται σε ανώτερους αξιωματούχους, οι οποίοι μπορεί να κρύβονται πίσω από ψευδώνυμα, όπως «Roger» από πρόσφατο παράδειγμα διοικητή του IRGC σε μηνύματα WhatsApp και φωνητικές σημειώσεις.
